به گزارش برخوارنیوز به نقل از باشگاه خبرنگاران شهر، شهر اصفهان سرشار از جاذبههای گردشگری اعجابانگیز است. یكی از شگفتیهای اصفهان بنای مشهور "مقبره عموعبدالله" یا "منارجنبان" است.
منارجنبان در خیابان آتشگاه در فاصله 6 کیلومتری غرب شهر اصفهان و در مسیر اصفهان به نجف آباد در محلهای به نام کارلادان واقع شده است که البته پیش از این روستایی بوده که اکنون جزء اصفهان به حساب میآید. بنیان این مناره در دوره ایلخانی و در اواخر پادشاهی «اولجایتو» بر زمین گذاشته شد. بنایی که به عنوان مقبرهای برای "عمو عبدالله" عارف و زاهد دوره ایلخانی ساخته شد و شامل یک سنگ بزرگ مرمری و یک پارچه روی قبر بود و دورتا دور آن به خط ثلث و به صورت برجسته سوره "یاسین"حجاری شده بود.
برخی از محققین عقیده دارند که منارهها بعداً به ایوان مزبور افزوده شده است بدین معنا که در آن زمان روی آرامگاه "عمو عبدالله" فقط یک بنای بدون مناره ساخته شده، بنایی شامل یک ایوان آجری که مکانی را برای زائران این زاهد فراهم میکرد. اما تاریخ این بنای ساده و ارزشمند ، 300 سال پس از ساخت مقبره متفاوت شد، زمانی که دانشمندان دوره صفویه دو مناره روی این مقبره ساختند تا آن را متفاوت با دیگر بناهای شهر اصفهان کنند. منارهها طوری طراحی شدهاند که میتوان آنها را تکان داد، با تکان دادن یک مناره، دیگری نیز تکان میخورد به همین دلیل به آنها منارجنبان میگویند.
از دیگر شگفتیهای آن، زمان ساخت این بناست چیزی حدود 800 سال پیش، همانطور که گفته شد قدمت منارجنبان اصفهان به دوره ایلخانیان (654-736 ه ق) ( 256-1353 م) میرسد و از طرفی حرکت دادن یک مناره نه تنها مناره دیگر را به حرکت در میآورد بلکه تمامی ساختمان را مرتعش میسازد .
ارتفاع ایوان مقبره عمو عبدالله از سطح زمین بقعه 10 متر و ارتفاع هریک از دو مناره هفت و نیم متر است. در این ایوان مزار عمو عبدالله قرار دارد و راه صعود به بام و منارهها نیز به وسیله درگاه کوچکی است که با پلکانی مارپیچ 17 تایی به بام مربوط میشود.
جهانگردانی که به نقاط مختلف دنیا سفر کردهاند در مشاهدات خود منارههایی را معرفی کردهاند که در نقاط دیگر جهان همین خصوصیت را داشتهاند. در کشورهای عراق و عربستان هم منارجنبانهای زیادی وجود دارد. کارشناسان میگویند منارجنبانهای دنیا در یک دوره زمانی سی ساله دوره تیموریان ساخته شدهاند. اما قدر مسلم منارجنبان اصفهان وجه تمایزی با سایر منارههای متحرک دارد و آن این است که گذشته از حرکت منارهها سایر قسمتهای بنا نیز حرکت میکند.
تکان خوردن منارههای منارجنبان تا مدتها برای دانشمندان پرسش برانگیز بود. معماری اسرار آمیز این بنا برای بسیاری هنوز هم در هاله ابهام باقی مانده است. منطقیترین علتی که برای تکان خوردن منارهها وجود دارد، پدیده فیزیکی تشدید یا پدیده رزونانس است (در فیزیك، رزونانس یا تشدید عبارت است از تمایل سیستم به نوسان با بیشینه دامنه درفركانسهای خاص میباشد که به آنها فرکانس رزونانس و یا فرکانس تشدید گویند. در چنین فرکانسهایی انرژی ارتعاشی در جسم ذخیره میشود و در نتیجه نیروبی کوچک و متناوب میتواند باعث حرکتی نوسانی با دامنه بزرگ شود)
چون منارهها سبک معماری مشابهی دارند، تکان خوردن یکی روی دیگری اثر میگذارد. اما هنوز هم دلیل تکان خوردن منارجنبان با قطعیت مشخص نشده است.
از این رو در منارجنبان نیز با تکان دادن یک مناره سبب میشویم عناصر مناره دیگر که در مجاورت آن قرار دارد با دریافت بسامد ارتعاشی و انرژی لازم شروع به نوسان و در فرکانس طبیعی خود شروع به حرکت کند، گرچه چیدمان و مصالح بکار رفته در این مناره نیز بر این پدیده اثر گذار است. همچنین برای دیدن نوسان بنا میتوان لیوان آبی را بر روی قبر "عمو عبدالله" قرار داد و سطح لغزان آن را مشاهده کرد.
به کاربردن آجرهایی با ویژگیهای خاص که ضریب ارتجاعی بالاتری نسبت به آجرهای به کار رفته در بخشهای دیگر دارد و کاربرد قوانین فیزیکی در این بنا نه تنها راز جنبیدن مشهورترین مناره جنبان جهان را آشکار میکند بلکه بیانگر دانش فنی عمیق سازندگان آن در هفت قرن پیش بوده است، سازندگانی که نامی از آنها به طور مشخص در دست نیست.
در گذشته بازدید کنندگان منارجنبان آزادانه تا بالای منارهها میرفتند و اقدام به تکان دادن آن میکردند، اما در سالهای اخیر مسئولان برنامهای ترتیب دادهاند که در هر نیم ساعت یک نفر از راهنمایان که آشنا به مقدار نیروی لازم برای تکان دادن منارهها است، به بالای یکی از منارهها رفته و آن را تکان میدهد تا بازدیدکنندگان به خوبی اهتزاز آن را مشاهده کنند و در عین حال از ایجاد آسیبهای احتمالی به بنا نیز پیشگیری شود./
یک دیدگاه