به گزارش برخوارنیوز، برج کبوترخانه یا به زبان عام کفترخانه، ساختمان کاهگلی استوانه شکلی که است که اغلب به جا مانده از دوران قاجار است و معمولاً در وسط باغات و زمین‌های کشاورزی، به منظور گردآوری کود کبوترها بنا و مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
کود کبوتر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک را اصلاح می‌نماید و باعث رشد محصولات کشاورزی می‌گردد. به علاوه در روزگار قدیم از فضله کبوتر در صنعت دباغی و چرم‌سازی و نیز در ساخت باروت مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
از این رو ساخت برج‌های کبوترخانه امری معمول و لازم به شمار می‌رفته است ولی امروزه گاهی به اشتباه این برج‌ها را دژهای جهت نگهبانی یا دفاع از شهر تصور می‌کنند که باوری نادرست است.
قطر سوراخ‌های این کبوترخانهها به اندازه‌ای ساخته می‌شد که تنها کبوتران می‌توانستند به داخل آن راه یابند. گذشته از این برای امنیت کبوتران و محافظت آن‌ها از پرندگان مهاجم، از بوی جانوارنی مانند گرگ و کفتار و یا از برخی از گیاهان مانند کندر استفاده می‌شد تا مانع از ورود حیوانات مهاجم به داخل این برج‌ها شود.
کبوترخانهها در ابعاد کوچک یا بزرگ ساخته می‌شدند و بر حسب اندازه تا 40 هزار کبوتر در خود جای می‌دادند. جالب است بدانید کود جمع‌اوری شده در کبوترخانه‌ای که حدود 7 هزار جفت کبوتر را در خود نگهداری می‌کرده است نزدیک به 70 هزار کیلو گرم در سال بوده است.
با تغییرات زندگی انسان‌ها در 100 سال گذشته، کم کم کبوترخانهها نیز جایگاه پیشین خود را از دست دادند. مالکیت این برج‌ها که بیشتر موروثی و برخی متعلق به حاکم بود، با تغییرات ایجاد شده در وضعیت کشت و کار بی‌معنی شد، زمانی برج‌ها خرید و فروش می‌شدند اما با ورود کودهای شیمیایی ارزان‌تر و سهل‌الوصول‌تر، دیگر جایی برای کبوترخانهها و تحمل زحمت جمع‌آوری فضله و تهیه کود از آن‌ها باقی نماند.
با گذشت 400 سال، تعداد کبوترخانه‌های اصفهان از 3 هزار به حدود 300 باب کاهش یافته و از این تعداد تا سال گذشته 65 کبوتر خانه در فهرست آثار ملی میراث فرهنگی و گردشگری ثبت شده است. می‌توان گفت آنچه امروزه از عظمت و وفور کبوترخانه باقی مانده، بیشتر بقایای مخروبه و نیمه مخروبه است که در دشت‌های اطراف منطقه اصفهان و یا در میان شهر خودنمایی می‌کند.
از میان برج‌های کبوترخانه، برجی رنجور و ترک برداشته از بی‌توجهی ، در محله سرجوب دولت‌آباد واقع است. این محله را از آنجا به این نام خوانده‌اند که در قدیم جوی آبی که از قنات‌های بالادست سین برخوار به طرف دولت‌آباد جاری بوده است از این محل به طرف زمین‌های کشاورزی می‌گذشت.
این برج که به برج آقا معروف است در وسط باغی که معرف به باغ مسیب و متعلق به کدخدای وقت آن زمان دولت‌آباد و از طایفه آقا بوده قرار داشته است.
برج آقا امروز برپاست ولی نیازمند توجه بیشتر مسئولین شهر دولت‌آباد می‌باشد. باغ مسیب اکنون به پارکی زیبا به نام پارک سرجوب تبدیل شده است.
یک دیدگاه